Είκοσι επιστήμονες από 5 ευρωπαϊκές χώρες και από την Αμερική συμμετέχουν στο πρόγραμμα που αναμένεται να φέρει στο φως στοιχεία για το τι συμβαίνει στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο στη Σαντορίνη
Είναι μεσημέρι και στον Εξω Γιαλό της Σαντορίνης υπάρχει πρωτόγνωρη κινητικότητα: Ενα ρομπότ, σε σχήμα τορπίλης και με μήκος περίπου 1,5 μέτρο, ξεκινά από την ακτή και αργά αλλά σταθερά κατευθύνεται στη θάλασσα.
Μπαίνει στο νερό, κατεβαίνει σε βάθος 500 μέτρων και αρχίζει να κινείται προς το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο. Μόλις το προσεγγίσει, ξεκινά μετρήσεις υψηλής ακριβείας με τη βοήθεια ειδικών αισθητήρων: υπολογίζει το οξυγόνο, μετρά την αγωγιμότητα του νερού, συλλέγει δεδομένα για τη χλωροφύλλη, καταγράφει τη φυσική ραδιενέργεια στην περιοχή.
Και όταν ολοκληρώσει την αποστολή του, στον χρόνο που έχει λάβει εντολή για να αποχωρήσει, αναδύεται στην επιφάνεια της θάλασσας και βγαίνει στην ξηρά για να… ξεκουραστεί.
Το υψηλής τεχνολογίας ρομπότ, κόστους εκατομμυρίων ευρώ, μαζί με ένα «δίδυμο αδελφάκι» του βρίσκονται από την περασμένη Κυριακή σε μια καινοτόμα αποστολή στη Σαντορίνη: Το νησί, που αποτελεί ένα παγκοσμίως σπάνιο φυσικό εργαστήρι, επελέγη από ένα διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα ως το καταλληλότερο πεδίο για να δοκιμαστούν τα καινοτόμα ρομποτικά μηχανήματα.
Συνολικά 20 επιστήμονες από πέντε ευρωπαϊκές χώρες και από την Αμερική συμμετέχουν στο πρόγραμμα που αναμένεται να φέρει στο φως στοιχεία για το τι συμβαίνει στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο που το 1650 προκάλεσε τη μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη της τελευταίας χιλιετίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια έκρηξη που συνοδεύτηκε από τσουνάμι, ύψους 20 μέτρων, πλήττοντας ολόκληρη την περιοχή σε ακτίνα 150 χιλιομέτρων.
Συνεχής ροή
«Η μελέτη των υποθαλάσσιων υδροθερμικών πεδίων αλλά και των θαλάσσιων γεωκινδύνων απαιτούν συνεχή παρακολούθηση, ώστε να έχουμε άμεσα ενδείξεις σε περίπτωση που κάτι αλλάξει σε αυτά. Ενα από τα στοιχεία που μεταβάλλονται είναι η χημική σύσταση του νερού. Ετσι, εκτός από τα όργανα που υπάρχουν στο ηφαίστειο Κολούμπο και τα οποία καταγράφουν τις κλίσεις του εδάφους και την πιθανή άνοδο του μάγματος, τοποθετούμε στον υποθαλάσσιο πυθμένα και άλλα όργανα τα οποία συλλέγουν δεδομένα σε συνεχή ροή. Αυτά, ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα τα αφαιρούμε, αντλούμε τα στοιχεία που έχουν καταγράψει και τα ξανατοποθετούμε.
Η χρήση, όμως, καινοτόμων τεχνολογιών, όπως των αυτόματων ρομποτικών οχημάτων που βρίσκονται αυτές τις μέρες στη Σαντορίνη μπορεί να διευκολύνει σημαντικά την έρευνα και να βοηθήσει όχι μόνο την τοπική, αλλά και τη διεθνή κοινότητα να αναπτύξουν στρατηγικές διαχείρισης και ισχυρή προστασία απέναντι σε πιθανούς φυσικούς κινδύνους», λέει στα «ΝΕΑ» η Παρασκευή Νομικού, καθηγήτρια στο τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, η οποία συμμετέχει στην έρευνα.
«Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος RAMONES, το οποίο συνεργάζεται με το Υποθαλάσσιο Ηφαιστειακό Παρατηρητήριο του Κολούμπου (SANTORY) και χρηματοδοτείται πλήρως από το Orizon 2020 αυτήν τη στιγμή βρίσκονται στη Σαντορίνη δύο αυτόνομα ρομποτικά οχήματα, τα οποία μπορούν να «εργάζονται» χωρίς τη βοήθεια ωκεανογραφικού σκάφους και να επικοινωνούν μεταξύ τους, ένα όχημα επιφανείας, το υποθαλάσσιο εργαστήριο βυθού με ενεργειακή αυτονομία και πλήθος αισθητήρων και αισθητήρες ακτινοβολίας. Πρόκειται για την τελευταία λέξη της τεχνολογίας», συμπληρώνει.
Σαντορίνη: Ξενάγηση
Στην εκτέλεση των εργασιών των αυτόνομων ρομποτικών οχημάτων συμμετέχει και ο υπεύθυνος της μεγάλης ωκεανογραφικής αποστολής της NASA που είχε λάβει χώρα στη Σαντορίνη το 2019 από το αμερικανικό Woods Hole Oceanographic Institution. Μετά το πέρας των μετρήσεων θα γίνει σύγκριση των αποτελεσμάτων με εκείνα που είχαν συλλεχθεί τότε, στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης παρακολούθησης του ηφαιστείου.
Οι έρευνες των ρομπότ στον βυθό της Σαντορίνης θα συνεχιστούν μέχρι την 1η Νοεμβρίου. Αύριο ήταν προγραμματισμένη μία ξενάγηση για τους μαθητές του Λυκείου της Σαντορίνης με στόχο να έρθουν σε επαφή με την καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες.
