Τον περασμένο Μάη πραγματοποιήθηκε στη Σέριφο το 10ο Πανκυκλαδικό Συνέδριο Γυναικών με θέμα την Βία κατά των γυναικών. Για πρώτη φορά, επιλέχθηκε ένα τέτοιο «βαρύ» θέμα σε ένα συνέδριο που εδώ και χρόνια πλέον φέρνει γυναίκες από όλα τα Κυκλαδονήσια κοντά για 3-4 μέρες. Είναι αλήθεια ότι όλες μας όταν προτάθηκε το θέμα ήμασταν αμήχανες: Κλειστές κοινωνίες, κλειστά στόματα; Θέμα ταμπού; Πώς θα ανταποκριθούν οι γυναίκες; πώς θα εμπλακούν οι τοπικές κοινωνίες; Μα, υπάρχει άραγε ανάγκη για ένα τέτοιο θέμα στις Κυκλάδες;
Ερωτήματα που απαντήθηκαν με έμπρακτο τρόπο μέσα από το ενδιαφέρον 100 και πλέον συμμετεχόντων, τις ανταλλαγές τηλεφώνων για αλληλοβοήθεια, τις μικρές, σκληρές ιστορίες που οι περισσότερες είχαν να διηγηθούν για κάποια γυναικά που ξέρουν… Οι εισηγήσεις εξαιρετικές: οι διάφορες μορφές του φαινομένου της βίας, οι δυνατότητες πρόληψης, αντιμετώπισης και διαχείρισης, στο σχολείο, στην οικογένεια, στην εργασία, στα ΜΜΕ. Ομιλία-ορόσημο: της εκπροσώπου της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Κυκλάδων η οποία μας προσγείωσε σε μια εφιαλτική πραγματικότητα: αυτή της διπλανής πόρτας. Ναι, στις Κυκλάδες! Από τα σημαντικά συμπεράσματα του Συνεδρίου «Καμία γυναίκα δεν είναι μόνη και δεν πρέπει να νιώθει μόνη στις Κυκλάδες».
Σε παγκόσμιο τώρα επίπεδο, κινήματα και συλλογικότητες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και στοχοθεσία προσπαθούν να σταθούν απέναντι σε ένα φαινόμενο διαχρονικό με πολλές εκφάνσεις, το οποίο καταγράφεται σε κάθε στατιστική και επιστημονική έρευνα. Από τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στο Σουδάν, μέχρι τις σεξουαλικές επιθέσεις στη βιομηχανία του Χόλλυγουντ, από τους θανάτους από παράνομες αμβλώσεις στην Ιρλανδία και τους εκατοντάδες ομαδικούς βιασμούς ανηλίκων και ενηλίκων γυναικών στην Ινδία, υπάρχουν μικρές νίκες και πολλές ήττες.
Μετά από δεκαετίες αδράνειας, ο κινηματικός φεμινισμός βρίσκεται πάλι στην επικαιρότητα. Και αυτό οφείλεται στις ολοένα και αυξανόμενες αντιδράσεις απέναντι στην ισοπεδωτική υιοθέτηση του «δίκαιου του ισχυρού». Στην ολοένα και πιο απενοχοποιημένη βία του ύστερου καπιταλισμού, στην οπισθοχώρηση της προάσπισης αξιών και πεποιθήσεων που κακώς θεωρήθηκαν δεδομένα, στην επέλαση «μάτσο» συμβόλων σε ηγετικά επίπεδα με έντονο μισογυνισμό. Η πατριαρχία και ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός επανέρχονται δριμύτερα και η αντίσταση επαναφέρει στην ατζέντα ζητήματα καλά κουκουλωμένα από την επίπλαστη ευμάρεια του καταναλωτισμού των τελευταίων δεκαετιών.
Πέρα λοιπόν από φωτισμούς κτιρίων, τυποποιημένα Δελτία Τύπου και τις συνήθεις επετειακές δηλώσεις, η 25η Νοέμβρη ως παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών όφειλε να μας προβληματίσει, αν όχι να μας προσβάλει, ως πολιτικά και κοινωνικά υποκείμενα του 21ου αιώνα, γυναίκες και άνδρες.
Οι πρόσφατες νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως η κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης αλλά η επικείμενη ψήφιση του νομοσχεδίου για την ουσιαστική ισότητα είναι σημαντικά βήματα προς τη νομική θωράκιση. Αρκεί όμως η νομοθέτηση; Είναι η αναγκαία αλλά όχι η ικανή συνθήκη, μιας και η εφαρμογή των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων προσκρούει σε πολιτισμικά πρότυπα, ρόλους και αντιλήψεις.
Δεκάδες εκατομμύρια συγχρηματοδοτούμενων και εθνικών προγραμμάτων έχουν δαπανηθεί σε δράσεις ευαισθητοποίησης, καμπάνιες ενημέρωσης και ημερίδες. Έχουν αποτέλεσμα; Φθάνει το μήνυμα εκεί που πρέπει να φθάσει;
Τα στατιστικά στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: η πλειονότητα των καταγεγραμμένων περιστατικών για το 2018 στην Ελλάδα αφορούν σε γυναίκες ενεργών ηλικιών, με κύριο δράστη το σύζυγο. Ποιες είναι εκείνες οι παρεμβάσεις που μπορούν να προλάβουν και να αποτρέψουν φαινόμενα τόσο σύνθετα, αν όχι ένα πλέγμα ολιστικής αντιμετώπισης, ξεκινώντας από την παιδεία;
Ας επιστρέψουμε πίσω στις Κυκλάδες και στο Νότιο Αιγαίο και ας θέσουμε μερικά ερωτήματα:
- Έχουν συσταθεί Δημοτικές Επιτροπές Ισότητας σε όλους τους Δήμους των Κυκλάδων; Σε όσα νησιά υφίστανται στα χαρτιά οι συγκεκριμένες Επιτροπές; πόσες φορές έχουν συνεδριάσει; Με ποιες δράσεις έχουν καταπιαστεί;
- Πόσες φορές έχει συνεδριάσει τα 4 τελευταία χρόνια η Περιφερειακή Επιτροπή Ισότητας και με ποια θέματα στην ατζέντα;
- Πόσοι Δήμοι έχουν υπογράψει την «Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες» και τι έχουν κάνει για την εφαρμογή της;
- Έχουν ληφθεί υπόψη τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για την κατάρτιση παρεμβάσεων σε ζητήματα έμφυλης βίας;
Η εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών απαιτεί παρεμβάσεις σε όλα τα επίπεδα: θεσμικό, νομοθετικό, πολιτικό, κινηματικό. Και είναι αυτό το τελευταίο πεδίο στο οποίο τα άτυπα δίκτυα των γυναικών μπορούν να μεγαλουργήσουν. Απαιτεί την εγρήγορση και τη μηδενική ανοχή των ίδιων των γυναικών. Απαιτεί την αλληλεγγύη του φύλου, τη συμμετοχή στα κοινά, την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων και εργαλείων εκ μέρους των γυναικών για τη χειραφέτηση και την άρση της απομόνωσης.
Κλείνοντας, ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλουμε στο Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Κυκλάδων του ΚΕΘΙ, στους εργαζόμενους στην δωρεάν 24ωρη γραμμής βοήθειας 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων αλλά και σε όσους και όσες μακριά από δημοσιότητα και δηλώσεις, στηρίζουν έμπρακτα τις κακοποιημένες γυναίκες.
Άννα Μαυρουδή,
Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Περιφερειακή Σύμβουλος Νοτίου Αιγαίου
Αντιπρόεδρος Ομοσπονδίας Συλλόγων Γυναικών Κυκλάδων
Σημείωση: Όποιος/-α ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει τις εισηγήσεις του 10ου Συνεδρίου «Οι Κυκλαδίτισσες της Δημιουργίας και της Προφοράς λένε ΟΧΙ στη βία κατά των γυναικών», μπορεί να απευθυνθεί με ηλεκτρονικό μήνυμα στην ΟΣΥΓΥ: omospondiasyl.gynaikwnkykladwn@gmail.com.
