Σε μια νέα φάση μπαίνει η ακτοπλοΐα στη χώρα μας, καθώς μετά από σχεδόν μια δεκαετία πτώσης ή στην καλύτερη στασιμότητας φαίνεται ότι ξεκινά ένας νέος ανοδικός κύκλος. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την καινούργια φάση αποκτούν νέα ευέλικτά επιχειρηματικά σχήματα τα οποία διεκδικούν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς από τους τέσσερις μεγάλους παίχτες ANEK, Attica Group, Minoan και Hellenic Seaways.
Αυτό διαπιστώνει η εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων XRTC στην φετινή έκθεσή της για την ελληνική ακτοπλοΐα που εκδίδει για 17η συνεχόμενη φορά. Οι τέσσερις μεγάλες εταιρείες αντιδρώντας στην έντονη πτώση των τελευταίων 10 ετών προχώρησαν σε μια αμυντική στρατηγική, η οποία τις βοήθησε στο να βελτιώσουν την οικονομική τους κατάσταση αλλά ταυτόχρονα είχε και ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του μεριδίου αγοράς που κατέχουν. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, ο υπό διαχείριση στόλος τους έχει μειωθεί πάνω από 65% σε σχέση με το 2001 ενώ το μερίδιο αγοράς έχει περιοριστεί από το 70% το 2001 στο μόλις 42% πέρσι.
«Η μείωση της συνολικής δραστηριότητας των τεσσάρων παραδοσιακών εταιριών έχει αξιολογηθεί ως μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για την εισαγωγή στον κλάδο νέων, μικρότερων και πιο ευέλικτων σχημάτων τα οποία δείχνουν να έχουν αντιληφθεί τα κενά που έχουν προκύψει και επενδύουν σε αγορές που έχουν τη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης», σημειώνουν οι αναλυτές της XRTC. Ενδεικτικά παραδείγματα αυτής της τάσης αποτελούν οι επενδύσεις των αδερφών Στεφάνου στη Golden Star Ferries, του Μάριου Ηλιόπουλου στη Seajets αλλά και των αδερφών Παναγιωτάκη στη Fast Ferries.
Η μεταφορική κίνηση
Η ακτοπλοϊκή κίνηση στην Ελλάδα είναι η πρώτη σε αριθμό επιβατών στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία η μεταφορική κίνηση των επιβατών αυξήθηκε κατά 10% το 2017 σε σχέση με το 2016. «Η αύξηση αυτή αποτελεί μεγάλο ποσοστό για τον κλάδο δεδομένης της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης την οποία βιώνει η χώρα, αλλά δεν αποτελεί εγγύηση για τη μελλοντική κίνηση», σημειώνουν οι αναλυτές.
Τη μεγάλη αύξηση στις γραμμές των Κυκλάδων (Ανατολικές και Δυτικές) με αφετηρία τον Πειραιά αλλά και τη Ραφήνα. Οι εισηγμένες και HSW καλύπτουν μόνο το 43% της μεταφορικής κίνησης των επιβατών ενώ το υπόλοιπο 57% καλύπτεται από τις υπόλοιπες εταιρείες. Όσον αφορά τα οχήματα (αυτοκίνητα και φορτηγά) τα ποσοστά διαφοροποιούνται αφού οι εισηγμένες και HSW διαθέτουν πλοία με μεγάλη μεταφορική ικανότητα οχημάτων. Οι Εισηγμένες και HSW καλύπτουν το 53% την μεταφορικής κίνησης των οχημάτων ενώ το 47% πραγματοποιείται από τις υπόλοιπες εταιρείες.
Η μερίδα του λέοντος στους επιβάτες μέχρι το 2013 ανήκε στις εισηγμένες και HSW αφού το ποσοστό των επιβατών που μετέφεραν έφτανε το 64% στο σύνολο του μεταφορικού επιβατικού έργου. Από το 2014 το ποσοστό αυτό μειώνεται διαρκώς για να φτάσει το 2017 μόλις στο 43%. Οι υπόλοιπες εταιρίες δεν αποτελούν πια αμελητέα ποσότητα αφού διαθέτουν αριθμητικά στο σύνολό τους περισσότερα πλοία από τα πλοία των τεσσάρων μεγάλων και κατακτούν συνέχεια μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς.
Βελτιωμένες οι οικονομικές επιδόσεις
Παρά την απώλεια μεριδίου αγοράς τα οικονομικά αποτελέσματα των τεσσάρων παραδοσιακών εταιριών βελτιώνονται. Η μείωση του τραπεζικού δανεισμού ο οποίος έχει περιοριστεί στο 30% σε σχέση με το 2001 που είναι αποτέλεσμα της σημαντικής μείωσης του στόλου αλλά και των σχετικών αναδιαρθρώσεων που έφτασαν σε σημείο διαγραφής τόκων και κεφαλαίων. Η σημαντική αυτή βελτίωση σε συνδυασμό με την επίτευξη μείωσης του λειτουργικού κόστους έχουν από κοινού συμβάλλει στην επίτευξη ικανοποιητικών επιδόσεων EBITDA.
Σύμφωνα με την έκθεση, το βασικό πρόβλημα όμως που δημιουργείται είναι ότι το 2020, 32 από τα 45 πλοία των τεσσάρων παραδοσιακών εταιριών θα έχουν ηλικία άνω των 20 ετών κάτι που περιορίζει τη βιωσιμότητα της επένδυσης σε συστήματα επεξεργασίας έρματος και την τεχνολογία καθαρισμού των καυσαερίων. Ελλοχεύει λοιπόν ο κίνδυνος της απομάκρυνσης μεγάλου αριθμού πλοίων που δραστηριοποιούνται στο Αιγαίο. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΕΝ τα πλοία που εξυπηρετούν την ελληνική ακτοπλοΐα ανέρχονται αυτή την περίοδο σε 91.
Αλλάζει ο κλάδος
Όπως και να έχει τους τελευταίους μήνες δρομολογήθηκαν σημαντικές επιχειρηματικές εξελίξεις στην ακτοπλοΐα. Εξελίξεις όπως η πώληση του 48,53% της Hellenic Seaways από την Minoan Lines στον όμιλος της Attica η οποία πλέον κατέχει το 98,83% της εταιρείας και η είσοδος της Minoan Lines στη γραμμή Πειραιάς-Χανιά μια αγορά που ήταν στον αποκλειστικό έλεγχο της κοινοπραξίας ANEK-ATTICA. Μετά τις τελευταίες αγοραπωλησίες ο όμιλος ATTICA αποτελεί το μεγαλύτερο σχήμα στην Ελληνική ακτοπλοΐα που καλύπτει το 30% της προσφοράς της χωρητικότητας και το 33% της ζήτησης σε επιβάτες.
