Στην εποχή της βιωσιμότητας η ανακύκλωση είναι προτεραιότητα σε όλα τα επίπεδα. Ο σωστός τρόπος να ανακυκλώνουμε είναι ο πυρήνας μιας σύγχρονης κουλτούρας σύμφωνα με την οποία κάθε επιλογή μας θέλουμε να έχει θετική επίδραση στους εαυτούς μας, στους γύρω μας και φυσικά στην κοινωνία και στο περιβάλλον.
Η σημασία της ανακύκλωσης για την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αναδείχθηκε – μεταξύ άλλων – από την πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε η Aegean Rebreath για τα μικροπλαστικά, μεγέθους κάτω των 5 χιλιοστών. Πρόκειται για την πρώτη τέτοια έρευνα που έγινε σε ελληνικές παραλίες και αποτελεί μια σημαντική ερευνητική βάση δεδομένων από την οποία προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία. Η Aegean Rebreath, είναι μία ομάδα που ιδρύθηκε το 2017 από επαγγελματίες και ερασιτέχνες δύτες, περιβαλλοντολόγους αλλά και ενεργούς πολίτες με κοινές ανησυχίες για την κατάσταση των ελληνικών θαλασσών.
Το έργο της ξεκίνησε από δράσεις για την απορρύπανση των βυθών του Αιγαίου ενώ μέσα σε σύντομο διάστημα κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον και την υποστήριξη πολιτών και φορέων, με αποτέλεσμα να διευρύνει ολοένα και περισσότερο τις δράσεις της εκπαιδεύοντας παράλληλα το κοινό.
Το προφίλ των μικροπλαστικών στις ελληνικές παραλίες
Σύμφωνα με την έρευνα της Aegean Rebreath για τα μικροπλαστικά στις ελληνικές παραλίες, κατά τη δειγματοληψία, καταγράφηκαν 3.778 κομμάτια/m2 μεγέθους μικρότερου των 2,5 cm. Ο μορφολογικός τύπος που παρουσιάζει μεγαλύτερο ποσότητα στο σύνολο των παραλιών είναι τα θραύσματα (fragments) με ποσοστό κατά μέσο όρο 55%. Ακολουθούν τα αφρώδη σωματίδια – φελιζόλ (foams) με ποσοστό κατά μέσο όρο 28%.
Η ανάλυση των φασμάτων που προέκυψε από τον εξειδικευμένο εξοπλισμό του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών), ανέδειξε το πολυαιθυλένιο (PE) ως το κυρίαρχο είδος πολυμερούς στο σύνολο των πλαστικών θραυσμάτων που αναλύθηκε με ποσοστό 68%.
Εκτός από το πολυαιθελένιο εντοπίστηκαν και άλλα είδη πολυμερών σε χαμηλότερα ποσοστά: 28% πολυπροπυλένιο (PP), 3% θερμοπλαστικό ελαστομερές (TPE) και μόλις 1% πολυαιθυλένιο τερεφθαλικού (PET). Όταν το ανακυκλωμένο πλαστικό χρησιμοποιείται σε βιομηχανίες που το επεξεργάζονται περεταίρω, π.χ. βιομηχανία της μόδας – νάυλον υφάσματα, δημιουργεί υποπροϊόντα που ρυπαίνουν το περιβάλλον με χιλιάδες μικροΐνες και κομμάτια πλαστικού στη διάρκεια της ζωής τους. Μάλιστα η έρευνα για τα μικροπλαστικά στην Ελλάδα, προέκυψε ως ανάγκη σε συνδυασμό με τις διεθνείς έρευνες για την παρουσία τέτοιων υλικών στη διατροφική αλυσίδα ακόμα και στο ανθρώπινο αίμα.
Περισσότερα για την έρευνα μπορείτε να δείτε στο video εδώ
Αποκωδικοποιώντας τα σύμβολα
Σε πρακτικό επίπεδο, για να είμαστε αποτελεσματικοί χρειάζεται αρχικά να κατανοήσουμε την έννοια της ανακύκλωσης στην ουσία της. Οι διαφορετικοί τύποι πλαστικού μας οδηγούν στη σωστή διαχείρισή τους γι’ αυτό σε κάθε συσκευασία στο «τρίγωνο ανακύκλωσης» αναγράφεται ένας αριθμός, που αντιστοιχεί στους εξής τύπους:
PET (Tερεφθαλικό πολυαιθυλένιο): Πρόκειται για το ανακυκλώσιμο πλαστικό που χρησιμοποιείται στα μπουκάλια νερού, αναψυκτικών και μαγειρικού λαδιού. Πρόκειται για ένα υλικό που ανακυκλώνεται εύκολα και πλήρως, ιδιαίτερα στις «καθαρές» συσκευασίες όπως αυτές του νερού και των αναψυκτικών.
HDPE (Υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο): Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν τα πιο «σκληρά» πλαστικά, που χρησιμοποιούνται κυρίως στη συσκευασία απορρυπαντικών, υγρά πιάτων, καπάκια κ.ά., και ανακυκλώνονται.
PVC (Πολυβινυλοχλωρίδιο): Χρησιμοποιείται κυρίως σε οικιακά είδη, σωλήνες κ.ά και δεν είναι ανακυκλώσιμο.
LDPE (Χαμηλής πυκνότητας πολυαιθυλένιο): Χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως πλαστικές σακούλες, μεμβράνες και δοχεία αποθήκευσης τροφίμων. Ανακυκλώνεται σε ορισμένες περιπτώσεις.
PP (Πολυπροπυλένιο): Το συναντάμε σε κεσεδάκια γιαουρτιού και μαργαρίνης, σε συσκευασίες προϊόντων όπως όσπρια, ζυμαρικά, αρτοποιήματα κ.ά. Ανακυκλώνεται σε ορισμένες περιπτώσεις.
PS (Πολυστυρένιο): Είναι το πλαστικό από το οποίο κατασκευάζονται ποτήρια και δοχεία φελιζόλ, γλάστρες, παιχνίδια κ.ά. Δεν είναι ανακυκλώσιμο.
Άλλο είδος: Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται άλλες πλαστικές ρητίνες, όπως πολυανθρακικά, νάιλον και ABS που χρησιμοποιούνται σε CD, μπιμπερό, συσκευασίες φαρμάκων, υπολογιστές τα οποία ανακυκλώνονται σε ορισμένες περιπτώσεις.
Έχει λοιπόν σημασία να καταλάβουμε ότι όλα τα πλαστικά δεν είναι ίδια και να τα αντιμετωπίζουμε αναλόγως φροντίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος. Τα στοιχεία της ανακύκλωσης στη χώρα μας πάντως δείχνουν ότι δεν υπάρχει καλή κατανόηση του συστήματος ανακύκλωσης και γι’ αυτό σε σημαντικό βαθμό αντικείμενα που μπαίνουν στους κλάδους καταλήγουν τελικά στα σκουπίδια.
DRS (Deposit Return System): Ένα μέλλον με λιγότερα σκουπίδια
Το DRS είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην προσφορά ενός οικονομικού κινήτρου στους καταναλωτές ώστε να επιστρέψουν κενά δοχεία σε οποιοδήποτε κατάστημα για να διασφαλιστεί η επαναχρησιμοποίησή ή η ανακύκλωσή τους. Σύμφωνα με το DRS οι καταναλωτές που αγοράζουν ένα προϊόν πληρώνουν ένα επιπλέον χρηματικό ποσό το οποίο τους επιστρέφεται κατά την επιστροφή της συσκευασίας ή του προϊόντος σε ένα σημείο συλλογής. Για τα δοχεία ποτών, αυτά τα συστήματα λειτουργούν ήδη σε περισσότερες από 40 περιοχές σε όλο τον κόσμο με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος είναι η διεύρυνση της χρήση του DRS και σε άλλα προϊόντα εκτός από τα ποτά. Από αυτόν τον μήνα πάντως έχει επιβληθεί και στη χώρα μας ένα ειδικό τέλος ανακύκλωσης στις πλαστικές συσκευασίες μπουκαλιών κ.λπ. που περιέχουν πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC). Ωστόσο, όπως ανακοίνωσε ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης, η επιβάρυνση αυτή δεν αφορά στα μπουκάλια εμφιαλωμένου μεταλλικού νερού και αναψυκτικών, καθώς τα υλικά που χρησιμοποιούνται για το μπουκάλι, το πώμα και την ετικέτα είναι PET, PP και PΕ.
