Με το «Κάτω από το Τοπίο: Θηρασιά 2021-2022», η ομάδα Μπουλούκι φροντίζει έμπρακτα έναν τόπο μοναδικό στην Ελλάδα και δίνει δύναμη στη φωνή όλων όσων προσπαθούν να αναχαιτίσουν την αλόγιστη οικιστική ανάπτυξη και τον μαζικό τουρισμό που δοκιμάζουν τις «αντοχές» της Σαντορίνης. Στηρίζοντας την εκστρατεία μας φροντίζεις έμπρακτα έναν τόπο και δυναμώνεις τη δική μας φωνή!
Το Μπουλούκι ή αλλιώς το Περιοδεύον Εργαστήριο για τις Παραδοσιακές Τεχνικές Δόμησης είναι μια διεπιστημονική συλλογικότητα που ασχολείται με τη μελέτη των παραδοσιακών υλικών και τεχνικών δόμησης.
Η εκστρατεία συμμετοχικής χρηματοδότησης αφορά στη Θηρασία, ένα μικρό νησί των Κυκλάδων, τριακοσίων περίπου κατοίκων, δίπλα στη «διάσημη» Σαντορίνη.
Ο σήμερα εγκαταλελειμμένος οικισμός της Θηρασίας, η «Αγριλιά», αποτελεί μάλλον έναν από τους τελευταίους «μάρτυρες» της λαϊκής υπόσκαφης αρχιτεκτονικής, για την οποία είναι διάσημο το Σαντορινιό Αρχιπέλαγος, καθώς διατηρεί αναλλοίωτα χαρακτηριστικά, ακριβώς λόγω αυτής της εγκατάλειψης!
Στην Αγριλιά μπορούμε να παρατηρήσουμε την ισορροπία ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος: οι κάτοικοι αυτού του τόπου διαχρονικά προσαρμόστηκαν στις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες, χρησιμοποίησαν τα τοπικά φυσικά υλικά, εξέλιξαν οικοδομικές πρακτικές και ανέπτυξαν ιδιαίτερες κατασκευαστικές επιλύσεις -κάναβες και σπηλιές, πεζούλες και ξερολιθιές, καλντερίμια και στέρνες- με χαρακτηριστική λειτουργικότητα και προσαρμογή στο φυσικό τοπίο.
Μία τέτοια επίλυση αφορά στο κεντρικό πλακόστρωτο καλντερίμι έκαστου οικισμού που ήταν συνάμα μονοπάτι, δημόσιος χώρος και κοίτη χειμάρρου! Το νερό της βροχής -πολύτιμο αγαθό για έναν τόπο τόσο άνυδρο- συλλεγόταν στις υπόσκαφες στέρνες. Για την κατασκευή αυτών, οι ντόπιοι ανέπτυξαν παραδοσιακές τεχνικές: εφάρμοζαν «πατητά» κονιάματα ασβέστη και θηραϊκής γης και ασκούσαν στο τελευταίο στρώμα υψηλή πίεση με μια ειδική πέτρα (κοχλίδι).
Η ομάδα Μπουλούκι ερεύνησε αυτό το κομμάτι του νησιού, πήρε συνεντεύξεις από παλαιούς μάστορες και κατοίκους, δοκίμασε και έλεγξε τις ιδιότητες των τοπικών υλικών εργαστηριακά και έχοντας επιβεβαιώσει την αξία των «παραδοσιακών συνταγών», αποκατέστησε τα πρώτα 200 τμ. του κεντρικού καλντεριμιού και δύο υπόσκαφες στέρνες, εφαρμόζοντας τις παραδοσιακές τεχνικές μαζί με ντόπιους έμπειρους και νεότερους τεχνίτες.
Το έργο μας απέδωσε καρπούς, έχουμε αποδείξει ότι αυτές οι «συνταγές» έχουν σύγχρονη εφαρμογή, χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και είναι συμβατές με τον χαρακτήρα και την «υλικότητα» του μέρους. Δεν είναι αρκετό!
Πρέπει τώρα να εντείνουμε την προσπάθειά μας και να φροντίσουμε να ακούσουν οι κάτοικοι των νησιών, οι ιδιοκτήτες των κτισμάτων, οι επιχειρηματίες, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι αρχαιολογικές υπηρεσίες, ότι οι ιστορικές οικοδομικές πρακτικές βασισμένες στα τοπικά υλικά και η λαϊκή τεχνογνωσία γύρω από τη διαχείριση των φυσικών πόρων:
οφείλουν να επανεξεταστούν ως πιθανές προσεγγίσεις για την αποκατάσταση μνημείων αλλά και για τη σύγχρονη κατασκευή,
μπορούν να αποτελέσουν ήπιες μεθόδους για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών ζητημάτων στα νησιά του Αιγαίου, όπως η λειψυδρία και
είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό οποιουδήποτε πλάνου ανάπτυξης ενός τόπου ή διαχείρισης ενός πολιτιστικού τοπίου στο Αιγαίο και ευρύτερα.
Χρειαζόμαστε λοιπόν την υποστήριξή σου, για να συνεχίσουμε το έργο μας! Κάθε συνεισφορά είναι πολύτιμη! Γιατί η προσπάθεια για μια αρμονική σχέση ανθρώπου και περιβάλλοντος μας αφορά όλους!
