Σύμφωνα με κάποιες πρώτες εκτιμήσεις μελετητών, εφόσον αναγνωριστούν οι δρόμοι που έχουν ήδη καταγραφεί στις νέες μελέτες -όπως εκείνοι του 1977 και νεότεροι-, το ποσοστό που θα μπορεί να χτιστεί στην εκτός σχεδίου περιοχή θα μπορούσε να αυξηθεί έως και στο 25%-30%, από περίπου 5% σήμερα. Από το ΥΠΕΝ υποστηρίζουν, πάντως, ότι το ποσοστό αυτό δεν μπορεί να διατυπωθεί με ασφάλεια σε αυτό το στάδιο των μελετών.
Μια άλλη παράμετρος που μπαίνει στο τραπέζι από τεχνικές πηγές είναι ότι σήμερα, περίπου το 40% των πολεοδομιών σε όλη τη χώρα εξακολουθούν να εκδίδουν άδειες δόμησης εκτός σχεδίου, ανεξάρτητα από το αν τα οικόπεδα έχουν πρόσωπο σε δημόσιο δρόμο. Η πρακτική αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι κάθε δήμος εφαρμόζει τη δική του πολιτική γραμμή, καθώς το υπουργείο δεν έχει εκδώσει μέχρι σήμερα (όχι τυχαία) ενιαία, δεσμευτική οδηγία προς τις ΥΔΟΜ για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζονται τα εκτός σχεδίου ακίνητα.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να αλλάξει ριζικά. Με τη μετάβαση των πολεοδομιών από τους δήμους κάτω από την ομπρέλα του Ελληνικού Κτηματολογίου, η πολιτική θα χαράσσεται πλέον κεντρικά και με ενιαίο τρόπο, με ένα σαφές και ξεκάθαρο σύστημα για την εκτός σχεδίου δόμηση.
Το νέο πλαίσιο φιλοδοξεί να βάλει τέλος σε ένα καθεστώς ανασφάλειας δικαίου και άνισης μεταχείρισης. Μέχρι σήμερα, πολεοδομίες σε όλη τη χώρα ερμήνευαν με διαφορετικό τρόπο τις ίδιες διατάξεις
Η ολοκλήρωση των μελετών και η θεσμοθέτηση του Π.Δ. θεωρείται κρίσιμη. Μόνο τότε θα μπορεί να υπάρξει σταθερό και αξιόπιστο πλαίσιο για όσους διαθέτουν ακίνητα εκτός σχεδίου, αλλά και για τις πολεοδομικές υπηρεσίες που χειρίζονται αιτήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών.
Στο παρελθόν η κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να φέρει προς ψήφιση μεταβατικές διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς, όμως, να τις ολοκληρώσει και να τις παρουσιάσει επίσημα. Αυτός είναι και ο λόγος που η δόμηση σε πολλές περιοχές της χώρας παραμένει σε γκρίζα ζώνη, με το ΣτΕ να επιβάλλει αυστηρή τήρηση της νομολογίας και το ΥΠΕΝ να προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και στη δικαιολογημένη αγωνία των πολιτών που ζητούν σαφές πλαίσιο για να αξιοποιήσουν την περιουσία τους.
Η σταθερότητα, ωστόσο, που σκοπεύει να φέρει ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η αναγνώριση του κοινόχρηστου οδικού δικτύου δεν αφορά μόνο την εκτός σχεδίου δόμηση. Παράλληλα, το υπουργείο Περιβάλλοντος προωθεί έναν Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), που στοχεύει να απλοποιήσει δραστικά τις διαδικασίες, να μειώσει τη γραφειοκρατία και να καθιερώσει ενιαίους κανόνες για όλους.
Οπως δήλωσε πρόσφατα στο συνέδριο του Συμβουλίου Αειφόρων Κτιρίων Ελλάδας «SBC Greece» ο γενικός γραμματέας Χωροταξίας, Θύμιος Μπακογιάννης, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός βρίσκεται στο τελικό στάδιο διαμόρφωσης και θα αποτελείται από μόλις 20 άρθρα, με στόχο να τερματιστούν η πολυπλοκότητα και οι ερμηνευτικές αντιφάσεις που δημιουργούν καθυστερήσεις και φαινόμενα διαφθοράς.
Ο νέος κανονισμός θα επικεντρωθεί σε τρεις βασικές παραμέτρους: το περίγραμμα του κτιρίου, τις πλάγιες αποστάσεις και τον συντελεστή όγκου. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η επιλογή αυτή απλοποιεί δραστικά το θεσμικό πλαίσιο, αντικαθιστώντας δεκάδες περίπλοκες διατάξεις για πατάρια, σοφίτες, προεξοχές και κλιμακοστάσια, που μέχρι σήμερα αποτελούσαν πεδίο διαφορετικών ερμηνειών από πολεοδομία σε πολεοδομία.
Στον όγκο η έμφαση
Ο νέος ΝΟΚ εισάγει μια νέα προσέγγιση στον πολεοδομικό σχεδιασμό, δίνοντας έμφαση στον όγκο και όχι μόνο στα τετραγωνικά δόμησης. Με αυτόν τον τρόπο, θεωρείται ότι οι αρχιτέκτονες θα έχουν περισσότερη ευελιξία στη μορφή των κτιρίων, αποφεύγοντας κτίρια-κουτιά, ενώ διατηρείται ο έλεγχος των βασικών πολεοδομικών μεγεθών.
Στο νέο πλαίσιο προβλέπεται αναμόρφωση των κινήτρων δόμησης, τα οποία θα εντάσσονται πλέον στον πολεοδομικό σχεδιασμό και όχι αποσπασματικά όπως στο παρελθόν. Επιπλέον μπόνους δόμησης που προέβλεψε ο ΝΟΚ του 2012 θα απαλειφθούν, αφού πλέον θεωρούνται ξεπερασμένα. Οπως αναφέρουν στο ΥΠΕΝ, κανείς πλέον δεν αγοράζει καινούριο σπίτι αν δεν είναι ενεργειακής κλάσης Α, επομένως ενεργειακά κίνητρα του παλιού ΝΟΚ παύουν να έχουν αξία.
Ο κ. Μπακογιάννης παραδέχτηκε ότι οι προηγούμενες ρυθμίσεις για ενεργειακή αναβάθμιση και «πράσινα» κτίρια εισήχθησαν «με βίαιο τρόπο» στο θεσμικό πλαίσιο, καθώς η χώρα δεν διέθετε τότε επαρκή πολεοδομικά εργαλεία ή χρηματοδότηση.
Ο νέος οικοδομικός κανονισμός έρχεται να βάλει τέλος σε δεκαετίες αντιφάσεων και ερμηνειών που ταλαιπώρησαν μηχανικούς, υπηρεσίες και επενδυτές. «Δεν θα υπάρχουν πια ερωτήματα όπως “μετράει το πατάρι;”, “τι είναι προεξοχή;” ή “πόσο απέχει η σοφίτα από τον υποκείμενο χώρο;”», αναφέρουν χαρακτηριστικά στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η φιλοσοφία είναι να παρέχει σαφή, αντικειμενικά κριτήρια, περιορίζοντας το περιθώριο αυθαίρετων ερμηνειών και, επομένως, «να περιοριστεί και η διαφθορά», τονίζουν.
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
