Το Εμπορείο, το μεγαλύτερο χωριό της Σαντορίνης, το γνωρίζετε ίσως για την μεσαιωνική του καστροπολιτεία, τον Πύργο Γουλά, τα στενά του καλντερίμια, τις ασπρισμένες εκκλησιές και τα κατώγια που μιλούν για αιώνες ιστορίας.Εγώ, όμως, το Εμπορείο το γνώρισα αληθινά μέσα από τη ζεστασιά των ανθρώπων του.
Στο «Συναπάντημα» στις 15ης Αυγούστου, το χωριό πάλλεται από ζωή και μνήμες, και οι δρόμοι του γίνονται γέφυρες ανάμεσα στο χθες και το σήμερα. Κάθε Δεκαπενταύγουστο, οι Μποριανοί και οι απόδημοι γυρίζουν πίσω, ανταμώνουν στις πλατείες και στα σοκάκια, κι εκεί στήνεται το μεγάλο Συναπάντημα. Δεν είναι μόνο μια γιορτή της Παναγιάς· είναι η αφορμή για να σμίξουν οι γενιές, να ξαναβρούν ο ένας τον άλλον, να ξαναθυμηθούν την κοινή τους ρίζα.
Η μέρα ξεκινάει με λειτουργία Στη Παλιά Παναγιά ή Στη Κοίμηση της Θεοτόκου με πανηγυρικό κλίμα στα σοκάκια του χωριού.
Με το τέλος τη λειτουργίας, η Πανήγυρη μοιράζεται απλόχερα, το κρασί ρέει, και ο χορός στήνεται γρήγορα, με βιολιά και λαούτα να δίνουν τον ρυθμό. Οι ήχοι αυτοί δεν είναι μόνο μουσική· είναι η ίδια η μνήμη του τόπου που ξαναζωντανεύει.
Το Εμπορείο δεν είναι μόνο ένα χωριό· είναι μια κοινότητα που έμαθε να αντέχει. Από τις επιδρομές πειρατών στους αιώνες, μέχρι τις δυσκολίες της σύγχρονης ζωής, οι κάτοικοί του κράτησαν βαθιά μέσα τους την αξία της ενότητας. Στα σοκάκια του γεννήθηκαν φιλίες, γάμοι, γιορτές· εκεί γράφτηκαν ιστορίες που συνεχίζουν να ζουν μέσα από κάθε γλέντι και κάθε Συναπάντημα.
Η παράδοση στο Εμπορείο δεν είναι κάτι μακρινό. Είναι η καθημερινή πράξη να τιμάς τον διπλανό σου, να κρατάς ανοιχτό το σπίτι σου στον ξένο, να μοιράζεσαι ψωμί και τραγούδι. Κάθε φορά που αντηχεί ο ήχος του βιολιού στον Γουλά και οι φωνές μπλέκονται με το ρυθμό του λαούτου, είναι σαν να παίρνουν μέρος κι εκείνοι που έφυγαν πριν από μας. Οι παππούδες, οι γιαγιάδες, οι πρόγονοι που έστησαν αυτό το χωριό με μόχθο και αγάπη.
Σήμερα, οι προκλήσεις δεν είναι μικρές. Ο τουρισμός αλλάζει το πρόσωπο της Σαντορίνης, η καθημερινότητα τρέχει γοργά, οι νέοι συχνά απομακρύνονται από το χωριό. Κι όμως, το Συναπάντημα των Μποριανών έρχεται κάθε χρόνο να θυμίσει πως χωρίς τις ρίζες μας δεν έχουμε μέλλον. Η παράδοση δεν είναι να κλεινόμαστε στο παρελθόν· είναι να αντλούμε από αυτό δύναμη, να μεταδίδουμε στα παιδιά μας τραγούδια, χορούς, ιστορίες, για να ξέρουν ποιοι είναι και πού ανήκουν.
Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ενότητα. Οι Μποριανοί γνωρίζουν ότι μόνο μαζί μπορούν να κρατήσουν ζωντανό το χωριό τους. Οι εκκλησίες, οι τοπικοί σύλλογοι, οι εθελοντές που οργανώνουν το Συναπάντημα, όλοι γίνονται κρίκοι της ίδιας αλυσίδας. Και αυτή η αλυσίδα δεν σπάει, γιατί είναι φτιαγμένη από αγάπη για τον τόπο και από την πίστη ότι το Εμπορείο θα ζει όσο οι άνθρωποί του σμίγουν γύρω από ένα τραπέζι, ένα τραγούδι, έναν χορό.
Ίσως, τελικά, αυτή να είναι και η μεγαλύτερη αλήθεια του Εμπορείου: ότι η παράδοση και η ενότητα δεν είναι λέξεις, αλλά τρόπος ζωής. Κι όσο τον Δεκαπενταύγουστο οι δρόμοι γεμίζουν μουσική και χαμόγελα, όσο τα λαούτα υφαίνουν τον κύκλο του χορού, τόσο θα συνεχίζει να πάλλεται η ψυχή του χωριού. Δυνατή, Αγέρωχη και Ασβηστη.
